Het reguliere onderwijs is ingesteld op standaard normen als het gaat om de algemene ontwikkeling van haar deelnemers. Leerplichtonderwijs is een groot stelsel van regelgeving geworden, waarbij naast de leerplicht op zichzelf ook tal van andere verplichtingen gelden. In de notitie ‘Onderwijs wordt maatwerk’ houden Joost Steins Bisschoen en Marijke van Moll een pleidooi voor vormen van onderwijs waarbij de leerling centraal gesteld wordt.

In de wereld van particuliere opleidingscentra is het aan de orde van de dag. Vanuit commercieel oogpunt buigen zij zich, ruim voordat een nieuwe opleiding of training wordt ontwikkeld, over de vraag waar de toekomstige cursisten werkelijk behoefte aan hebben. Wat speelt er in de maatschappij, welke nieuwe technieken zijn er die aan grote groepen mensen bijgebracht moeten worden en welke actuele leermiddelen en leermethodes zijn er om dit zo efficiënt en modern mogelijk te doen.  Het systeem van vraag en aanbod werkt hier prima en opleidingen die hier niet op ingespeeld zijn verdwijnen vanzelf weer van het toneel.  Maatwerk is een vereiste om te overleven.

Overheidserkend onderwijs

In de basis kennen we in Nederland het overheidserkend onderwijs. Bij nagenoeg iedere sollicitatie wordt gevraagd naar de diploma’s die deze instanties afgeven. Het kennisniveau van de sollicitant wordt afgemeten aan het niveau van het diploma. Het is daarom niet onbelangrijk dat er regels zijn om te zorgen dat het reguliere onderwijs betrouwbaar, eenduidig en van goede kwaliteit is. Een schone taak van de overheid, die dit onder meer heeft ingekaderd door verplichtingen te stellen in de vorm van verplichte vakken, het aantal contacturen en een inschatting van de studielast.

Meer flexibiliteit past in de huidige tijd

In de praktijk blijkt dit systeem behoorlijk achterhaald. Er is behoefte aan een flexibel onderwijssysteem waarbij de leerling zelf bepaalt wanneer en in welk tempo hij studeert. Daarnaast zouden er meer mogelijkheden moeten zijn om vrijstellingen te krijgen, wanneer er sprake is van aantoonbare ervaring.

Financiering

Een standaard jaarbedrag is gebaseerd op een vast pakket aan onderwijsfaciliteiten. Bij flexibilisering van het onderwijs hoort ook een maatwerk financiering. De leerling kiest zelf de gewenste vakken, leermethode, tempo en dergelijke. Op basis zijn de keuzes wordt de investering vastgesteld. In de ideale wereld krijgt de leerling in plaats van de onderwijsinstelling van de overheid een leerbudget van waaruit de opleiding wordt betaald.

En dan zijn er nog de leerkrachten

Aan de basis van kwalitatief goed onderwijs staat een goede leerkracht. Of het nu gaat om online onderwijs of een traditioneel leslokaal, de leerkracht is van essentieel belang. In toenemende mate worden deskundigen uit de praktijk gevraagd om les te geven. Omdat de stof dan gemakkelijker loskomt van het lesboek en nieuwe technieken en inzichten eerder via de praktijk dan via de theorie tot de leerling doordringt. Ook hier moet nog een lans gebroken worden, om te zorgen dat regelgeving die bedoeld is om de kwaliteit te waarborgen, niet juist het tegenovergestelde bereikt. In de notitie ‘Onderwijs wordt maatwerk’, wordt gepleit voor inzet van deze vakmensen.

Tot slot

Zowel qua inhoud, vorm, financiering als menskracht is er vernieuwing nodig in het onderwijssysteem.  De notitie van Joost Steins Bisschoen en Marijke van Moll geeft een mooie voorzet om hier uitvoering aan te geven.